Yusuf Kamil Paşa (1805 – 1876)

Yusuf Kamil Paşa Kimdir ? Ne zaman Sadrazam oldmuştur ?  İlk çeviri romanı hangisidir, özelliği nedir ? Günümüzde tanınmazının sebebi nedir ?

Özel öğrenim gördü, Arapça, Farsça ve Fransızca öğrendi. Divan-ı Hümayun Kalemi’nde çalıştı. Mısır’a gitti. Mısır Hidivi Kavalalı Mehmet Ali Paşa’nın kızı Zeynep Hatun’la evlendi. Kaymakam rütbesiyle asker olarak mirlivalığa kadar geldi.

1845’te de Padişah Abdülmecid, onu mir-i miranlığa yükseltti. Mehmet Ali Paşa’nın kızı Zeynep Hanım’dan ayrılması için gerici çevreler çok baskı yaptı. Ama Yusuf Kâmil Paşa bu baskılara direndi. Aydın bir kadın olan Zeynep Hanım’ı destekledi ve evli kaldı. Bunun üzerine Yusuf Kâmil Paşa Asvan’a sürüldü. 1849’da padişahın özel fermanıyla İstanbul’a geldi. Rumeli Beylerbeyi rütbesiyle Meclis-i Vâlâ üyeliğine atandı. Aynı yıl vezir oldu.

Çeşitli görevler üstlendi, 1862’de sadrazamlık ve Sultan Abdülaziz’in payitaht kaymakamlığı görevlerinde bulundu.

Ölünce, karısıyla birlikte yaptırdıkları bugünkü Üsküdar’daki Zeynep Kâmil Hastanesi’nin bahçesine gömüldü.

Yusuf Kamil Paşa’nın edebiyat çevrelerinde yazar olarak bilinmesini sağlayan,
dilimize Fransız yazar Fenelon’dan çevirdiği Telemak, Türkçe yayımlanan (1862) ilk çeviri roman olması bakımından büyük önem taşır. Aynı kitap aradan yıllar geçtikten sonra Hasan Ali Yücel’in dünya klasiklerini Türkçeye kazandırma döneminde çevrilebildi. Çevirinin künyesi şöyle: “Telemakhos’ un başından geçenler, I, Fenelon; dilimize çev. Ziya İshan, Yayım, (Ankara): MEB, 1946, (İstanbul).

Telemak

Batıdan alınarak yazılan ilk roman tercümesi Fenelon’un Telemaque (Telemak) romanıdır. Bu çeviri ile birlikte Türk edebiyatı “roman” türü ile tanışmış oldu. İlk olarak Yusuf Kamil Paşa tarafından çevrilen bu romanın altı ay sonra ikinci baskısı yapılmıştır. Bu eser ayrıca Ahmet Vefik Paşa tarafından da çevrilmiştir.

Yusuf Kamil Paşa’nın Telemak çevirisi;

  • Özet niteliğindedir.
    İlk olarak Mecmua-i Fünûn’da yayımlanmıştır.
  • Çevirinin dili ağır bir yapıya sahiptir.

Ahmet Vefik Paşa’nın Telemak Çevirisi ise;

  • Çevirinin dili daha sade ve anlaşılır bir yapıya sahiptir.
  • Yusuf Kamil Paşa’nın çevirisinden daha çok beğenilmiştir.
  • Çeviri tam metin olma özelliğine sahiptir.
  • Çevirinin tam metni Ceride-i Havadis’te yayımlanmıştır.
  • Telemak didaktik (eğitici) bir niteliğe sahiptir.