Havacılık Tarihinin Sembol İsmi VECİHİ HÜRKUŞ kimdir?
Vecihi Hürkuş, Türk pilot, mühendis ve müteşebbis. Türk havacılık tarihinin en önemli isimlerinden biridir, Türkiye’nin ilk uçak tasarımcısı ve üreticisidir, Türkiye’nin ilk yerli uçağını üretmiştir.
Türk havacılık tarihinin önemli ve sembol isimlerinden olan Türk pilot Vecihi Hürkuş, Gümrük Müfettişi Faham Bey ile Zeliha Niyir Hanım’ın çocukları olarak Arnavutköy’de dünyaya geldi.
Henüz üç yaşındayken babasının ölümü üzerine küçük yaşlarda zor bir yaşamla karşılaşan Hürkuş, çocukluk dönemlerini akrabalarında geçirmek zorunda kaldı. Yetişkin bir birey haline geldikten sonra gönüllü olarak Balkan Harbi’ne katılan Hürkuş, savaşın ardından İstanbul Kumandanlığı tarafından Beykoz’daki esir kampının kumandanı yapıldı.
1914 yılında ise onun pilot olma sevdasını doğuran olay gerçekleşti ve İstanbul – Kahire seferinde, Nuri, Sadık ve Fethi Beylerin şehit olması üzerine adını tarihe yazdıran o önemli kararı aldı. Yaşı küçük olduğundan önce uçak makinistliği yaptı ve ilerleyen dönemlerde uçak makinisti olarak Bağdat’a gönderildi.
Yaşadığı kaza üzerine İstanbul’a döndü ve Yeşilköy’deki Tayyare Mektebi’ne girerek tayyareci oldu. Pilot Astsubay künyesiyle 1916 senesinde ilk uçuşunu gerçekleştirerek mezun olan Hürkuş, 1917 senesinde Kafkas cephesine atandı. Kafkas cephesinde bir uçak düşürerek Türkiye’nin uçak düşüren ilk pilotu oldu ve burada bir saldırıda yaralanarak Ruslara esir düştü. Bölgedeki Azerbaycanlı Türklerin yardımıyla yüzerek kaçtı ve İstanbul’a ulaşmayı başardı ve Milli Mücadele’ye katıldı.
Vecihi’ye Kırmızı Şeritli İstiklal Madalyası
Milli Mücadele’nin ilk ve son uçuşunu gerçekleştiren Hürkuş 3 takdirname sonucu “Kırmızı Şeritli İstiklal Madalyası’na layık görüldü. 1924 yılında Yunanlılardan savaş ganimeti olarak toplanan parçalardan oluşan ve ilk Türk uçağı unvanına sahip olan “Vecihi K-6” modelini üretti. Ancak bu uçağın üretim ve deneme süreci trajikomik olaylara sahne oldu.
TOMTAŞ isimli fabrika bünyesinde Ankara-Kayseri uçuşlarını yapan ulaşım araçlarını üretti. Bu uçuşlar Türkiye’nin ilk hava yolları uçuşları sayılmaktadır. Türk sivil uçağı olacak Vecihi K-14’ün çalışmalarına başladı ve 23 Nisan 1931’de Çekoslovakya’ya giderek Türkiye’den alamadığı lisansı oradan aldı. Pilotluğun yanında bunu geliştirmek adına ilk Türk Sivil Tayyare Mektebi’ni kurdu ve ikisi kız toplam on iki öğrenci ile 27 Eylül 1932’de eğitim ve öğretime başladı.
Türkiye’nin ilk kadın pilotu olan, Bedriye Gökmen bu okuldan mezun oldu. 26 Kasım 1954’te Hürkuş Havayollarını kurdu ama kazalar, kaçırılmalar gibi sebeplerden dolayı şirket uçuştan men edildi. Ankara’da geçirdiği bir kaza sonucu komaya giren Vecihi Hürkuş 16 Temmuz 1969 yılında Gülhane Askeri Tıp Akademisi Hastanesi’nde hayata gözlerini yumdu.
