TARİH-İ OSMANİ ERCÜMENİ nedir?
Osmanlı tarihi ile ilgili ilmî çalışmalar yapmak üzere Tarih-i Osmânî Encümeni 30 Kasım 1909 ‘da kurulmuştur.
Encümen başkanlığına tarihçi ve siyâset adamı Abdurrahman Şeref getirildi. 23 Temmuz 1908 târihinde İkinci Meşrutiyet’in ilânından sonra Osmanlı tarihi üzerine ilmî çalışmalar yapmak amacıyla 30 Kasım 1909 târihinde oluşturuldu.
Kuruluş amacı;
Osmanlı arşiv ve kütüphanelerindeki kaynaklardan yararlanarak Osmanlı Devleti’nin eksiksiz bir tarihinin yazılması olarak açıklandı. Başkanlığına tarihçi Abdurrahman Şeref getirildi. Ahmed Refik (Altınay, Ahmed Tevhid (Bilge), Ahmed Mithat, İskender Yanko Hoçi, Efdaleddin (Tekiner), Diran Kelekyan, Ali Seydi, Necip Asım (Yazıksız), Zühdi Efendi, Karoldi ve Mehmed Arif gibi isimler üye olarak görevlendirildiler. 20 kişi de yardımcı olarak çalışıyordu.
Merkezi Bâb-ı Âli’de, Sadrazamlık Dairesi içinde idi. Burada, çok değerli kaynakları bir araya getiren bir kitaplık kuruldu. Encümen çalışmaları sırasında Anadolu tarihini anlatan eserin ilk cildi plânlandı. Mecmuaya konulacak yazılar konusunda 6 maddeden oluşan ilkeler belirlendi. Bu ilkeler şunlardı:
- Osmanlı târih kitaplarında bulunmayan veya yetersiz bilgi ihtivâ eden ve Türkçe’den başka bir dille yazılan ve Encümen tarafından bilinmeyen olaylar hakkında araştırma yapmak ve görüş oluşturmak,
- Elde edilecek târihî vesikaları yayınlamak,
- Benzeri cemiyetler ve bu cemiyetlerin üyeleri ve diğer muhabirler ile gerçekleştirilecek yazışmaları inceleyip uygun görülenleri yayınlamak,
- Encümenin alacağı kararları yayınlamak,
- Kâtip Çelebi’nin Keşfüzzünun gibi… târihimizle ilgili yazılan ve henüz yayınlanmayan târihî risâleleri tefrika suretiyle yayınlamak.
İlkeler listesindeki son madde şu şekilde idi. Mecmuanın yayınlanmasından maksat; basılmakta olan târihimizin metnine aynen ve bütünüyle giremeyecek olan araştırmaların ve bilgilerin, vesikalarla kitabelerin, Türkçe ve diğer dillerden tercüme edilmiş metinlerin bu güne kadar yayınlanmamış olanlarını yayınlayarak târihimize zemin hazırlamak ve inceleme yapacaklara malzeme sunmak.
Târih-i Osmânî Encümeni, kuruluşunun ilk yıllarında önemli bir yayın gerçekleştiremedi. Osmanlı târihinin yazılması, savaş yılları sebebiyle tehir edildi. Encümen üyeleri bağımsız çalışmalarını devam ettirerek birçok eserin alt yapısını hazırladılar. Sonraki yıllarda ise önemli ve yararlı eserler meydana getirdi.
