Satranç, Zweig’in Son Kitabı

Satranç, Stefan Zweig’in Brezilya’daki sürgünde yazdığı ve en tanınmış eserlerindendir. İlk baskısı 250 adet olarak 1942 yılında Buenos Aires’te çıkan hikâyenin, İngilizce tercümesi 1944’te New York’ta yayımlanan Satranç, Almanya’da 1.200.000’den fazla satmıştır.

Roman, uzun öykü, kurgu türlerine örnek olarak gösterebileceğimiz eser Stefan Zweig’in son kitabıdır. Satranç, içinde bulundurduğu derin psikolojik tahliller nedeniyle yazarın diğer eserlerinden farklı bir yere koyulması gereken bir kitap.

2. Dünya Savaşı’nın acımasız koşulları altında kaleme alınan Satranç, ülkemizde de birçok yayınevi tarafından basılmıştır.

Satranç, iki arkadaşın New York kentinden Buenos Aires’e (Arjantinin başkenti) hareket eden gemiyle yolculuğa escorts çıkmalarıyla okuyucularını karşılıyor. Bu gemide iş adamları, sosyetenin önde gelen simaları, gazeteciler ve daha birçok seçkin insanları da seyahat etmekte.

Ve biri daha…

Dünya satranç şampiyonu Mikro Czentovic…

Kitabın Konusu

New York’tan Buenos Aires’e giden yolcu gemisinde yolcular arasında bulunan bir milyoner, dünya satranç şampiyonu Mirko Czentovic’e, ücreti karşılığında, bir parti satranç oynamayı teklif eder. İkisinin oyununu izleyen Avusturyalı bir göçmen, Dr. B., oyun sırasında kendini tutamayıp onlara karışınca kendisine şampiyonla karşılaşması önerilir.

Gestapo tarafından bir otel odasına kapatılan ve uzunca bir süreyi bu odada, tek başına ve oyalanacak hiçbir şeyi olmadan geçiren, yalnızca sorgulama için odadan çıkarılan Dr. B., bir gün rastlantıyla eline geçirdiği bir satranç kitabı sayesinde bu oyunun inceliklerini öğrenmiştir.

Satranç tahtası ve taşları olmamasına rağmen, önce ekmekten yaptığı satranç taşlarıyla sonra da tümüyle zihninden oynayarak kuramsal bir satranç ustası olup çıkar. Ancak bu tutkusu yüzünden sinir krizine, beyin ateşine yakalanır. Tedavi olur, arkasından da serbest bırakılır.

Yirmi yıldır eline satranç taşı almamış olsa da, Dr. B., gemide satranç şampiyonuyla oynadığı oyunu inanılmaz bir biçimde kazanır. Kendini olayın heyecanına kaptırarak maçın rövanşını oynamayı isteyince şaşırtıcı bir son bekler onu. Stefan Zweig’ın büyük bir ustalıkla kaleme aldığı kısa, ama yoğun romanı Satranç, gerilimli kurgusu, kahramanının ruhsal gelgitlerinin incelikle işlendiği dokusuyla bir solukta okunan harika bir eser.