Organik kompost; bahçecilikle ve kendi bahçesinde organik tarımla uğraşanlar için son derece önemli bir malzemedir. Tamamen canlılık kökenli atıklardan oluşan bu malzeme; toprağınızın beslenmesi ve mineraller açısından zenginleşmesi için çok önemli bir gübre niteliğindedir.

Bu yazımızda da yine hazıra ve seri üretime kaçmayıp kendi evinde ortaya çıkan atıkları değerlendirmek isteyen, “Ya şunları çöpe atmayayım da değerlendirip kendi kompostumu yapayım, israf olmasın.” deyip kendi twitter Bursa esc çapında üretim yapmak isteyenler için “Evde mutfak atıklarından nasıl kompost yapılır?” sorusunu ele alalım dedik.

Evde kompost yapımına geçmeden önce yeni olanlar için kompost nedir onu açıklayalım: Tek cümleyle kompost; bitkisel ve hayvansal kökenli atıkların, nemli-oksijenli ortamda tepkimeyle bozunması sonucu organik gübreye dönüşmesiyle Bursa yunan escort elde edilen malzemedir. Doğada bitkisel ve hayvansal artıkların ayrıştırıcılar tarafından doğaya karıştırılmasını, toprağın da bu minerallerle dönüşüme devam edip mineralce zenginleşmesini düşünürsek kompostlaştırma; aynı olayın bahçecilik amacıyla yapay şekilde elde edilmesidir de denebilir. Dolayısıyla organik geri dönüşümü açısından da çok önemli bir konudur.

Evet; şimdi de “Berkley Metodu” olarak adlandırılan tarife göre sadece mutfağınızdan çıkan atıkları ve bir ölçüde doğadaki malzemeleri kullanarak nasıl kompost üretebileceğinizi, bunu bahçecilik ve organik yetiştiricilik işlerinizde kullanabileceğinizi göstereceğiz:

Haydi kendi bahçemizde kompost yapımına başlayalım!

Hazırlanması yaklaşık 18 gün sürecek olan kompostumuz için ilk önce uygun malzemeleri ve uygun ortam koşullarını oluşturmamız gereklidir. Bu yüzden; ilk önce malzemeleri yığacağımız ve kompostlaştırma amacıyla yakacağımız yeri hazırlamalıyız. Hem yanma koşullarının gereken şiddette olması, hem de malzemelerin rahatça havalanması amacıyla taban alanının 1 metrekare olması ve yığıntı için de 1 metrekare kadar yükseklik uygundur. Yani 1 metreküplük hacimde bir ortam…

Ayrıca; yakma ve kompostlaşma işlemi sırasında zeminin doğrudan toprak olmaması daha iyidir. Bu yüzden saman, çalılık, kurumuş yaprak gibi malzemeleri tabana serpmeniz yeterli olacaktır. Çünkü yükseklik arttığı zaman ara katmanların da hava alması ve tepkimelerin sağlıklı bir şekilde gerçekleşmesi gereklidir.

Şimdi de sıra kompostun içeriğini oluşturacak malzemelerin uygun miktarlarda ve oranlarda hazırlanmasına gelmiştir. Neden böyle bir şey yapıyoruz? Çünkü kompostun doğru kıvamda ve doğru değerlerde olabilmesi için Karbon, Azot gibi önemli minerallerin dengelenmesi gereklidir. Bu yüzden de siz değerli okuyucularımız için başlıca kompost malzemelerini azotça ve karbonca yüksek olanlara göre sınıflandırdık. Daha ayrıntılı içerikler için internetten kısa bir araştırma ile detaylı bilgi edinebilirsiniz.

Karbon oranı yüksek olan materyaller:

  • Meyve atıkları
  • Yapraklar
  • Odun/kül
  • Kağıt
  • Talaş

Azot oranı yüksek olan materyaller:

  • Mutfak atıkları
  • Gübre
  • Yosun
  • Çim

Gördüğünüz gibi meyve atıkları dışında mutfaktan edineceğiniz atıkların neredeyse tümü azotça zengindir. Karbon oranı ise daha çok doğadan bulunacak materyaller ile dengelenecektir.

Karbon ve azot içeriğinin oranı ne olmalı?

İdeal ve en verimli kompostun yapımı için içeriğin üçte birinin azot, kalan üçte ikisinin de karbonca zengin olması uygundur. Yakma sırasında kullanılacak olan su ve yeşillikler de tepkimeleri hızlandıracaktır.

Kompost malzemelerinin yığılması

Tabanı samanla, çalılıklarla veya yapraklarla örtülü olan alana ilk olarak mutfak atıklarını döküyoruz. Azotça zengin olan bu atıklar, işlemimizin ana kökenini oluşturuyor. Ne de olsa amacımız organik kökenli mutfak atıklarını değerlendirmek değil mi?… Şimdi; ilk önce mutfak atıklarını yeşil otlarla ve suyla karıştırıp tepkime başlangıcına uygun duruma getiriyoruz. Hatırlayalım; yeşil otlar ve su tepkimeyi hızlandırmak ve ayrıştırmaya uygun ortam koşullarını sağlamak için gerekliydi. Burada suyun ölçüsü; karışımdan bir avuç alıp sıktığımız zaman suyun ne çok kuru, ne de bir damla bile damlamayacak kıvamda olması gereklidir. Az olması veya fazla olması tepkimeyi engeller, kaliteyi dahi düşürebilir.

Daha sonra azotça zengin olan mutfak atıklarına orantılı olacak şekilde karbonca zengin olan malzemelerden ekleme yapıyoruz ve yakma işlemini başlatıyoruz. Karbon içeriği için ağaç dalları ve odunlar tavsiye edilir. Çünkü aynı zamanda ara katmanların hava almasını da kolaylaştıracaktır. Yanma işleminden sonra elimizi kompost taslağına soktuğumuz zaman uzun süre tutamayacak kadar ısınmış olması gereklidir. Aksi halde karbon-azot oranında bir dengesizlik var veya su miktarını gözden geçirmek gerekli demektir. Bu durumda azot ağırlıklı materyallerden ekleme yaparsanız yanma kolaylaşacaktır. Tabii sonrasında bunun da karbon, su ve oksijen oranını dengelemeniz gerekir. Bu şekilde ideal kıvamı elde ettikten sonra kompostu 4 gün bekletmeniz gereklidir. Eğer hava yağmurluysa üzerine bir branda çekebilir ve tepkimenin zarar görmeden devam etmesini sağlayabilirsiniz.

 

4. günden sonra yanan ve birkaç gündür oluşmakta olan kompostu dıştan içe doğru karıştırıyoruz. Daha sonra tekrar dinlendirerek 6., 8., 10., 12., 14., 16. ve 18. günlerde aynı işlemleri yapıyoruz. 18. günün sonunda humuslu, mis kokulu ve verimli kompostumuz kullanıma hazır.. Hayırlı uğurlu olsun..

Evet sevgili okurlar.. Belirttiğimiz gibi; bu evde kompost hazırlama tarifi onlarca yöntemden sadece biridir ve temel amacı mutfak atıklarını değerlendirmektir. Yani diğer malzemeler tepkimenin gerektiği ölçüde kullanılmaktadır. Eğer çevrenizde bizzat pratik yardım alabileceğiniz birisi varsa lütfen kendinizi internetteki ve kitaplardaki bu tariflerle kısıtlamayın, gidin o kişilerden de yardım isteyin. Çünkü buradan malzemeleri ve yapılışı okuyup kendi kendinize deneme-yanılmaz yaparak öğrenmenizle bilen birisinden doğrudan o aşamaları, adımları görmek arasında dağlar kadar fark vardır. Tamamen ayrı şeylerdir.

Sizler de yorumlarınızı ve görüşlerinizi çekinmeden belirtebilir, tecrübelerinizi veya sorularınızı tüm okurlarımızın görmesini sağlayabilirsiniz…